af of af als bw. en in samenstellingen; af: W. (beh. Wkp.); Z.V.W.; Z.V.O.; of: W. (Wkp.); Z.B.; Sch.-D.; G.; beide vormen: N.B.; T.; Phi.; Ofl.
't Is af of: gebroken: Alg.; Z'n èrm z'n bêên is af (of): is gebroken; M'è daarlik d'n dokter laete roepe en die zei dà s'n bêên of was: Hkz.; ook: de touwe de kettienk (kittik) is af of: het touw de ketting is gebroken afgeknapt; Dad'angetje (scharnier) is deureroe:st 't is glad of: Hkz.
af (of): verloren kwijt in: Ie is 'n èrm af (of): hij heeft maar één arm zijn arm is eraf: W.; Z.B. (Hkz.; Kpl.; Ier.; Kn.); T.; Z.V.W. (Bvt.; Rtc.); L.v.Ax. (Ax.); m.m. L.v.H. (Lam.; Gra.; Ksz.); Wdo.
Overdr.: Ie is d'n èrm af (of): hij is financiëel sterk achteruit gegaan: W. (Njoos.; Osb.; Vs.; Dob.); Z.B. (Hkz.; Kpl.; Ktg.); T. (Scherp.; Anl.); m.m. L.v.H. (Lam.); Noe bin'k d'n èrm af (of): nu zit ik er lelijk mee in: Z.B. (Hkz.; Kpl.; Ktg.); T. (Scherp.; Anl.); m.m. L.v.H. (Lam.).
't Ister bie of: het scheelt heel weinig een haar: Sch. (Sdb.; Dsr.; Bh.); Ofl. (Mdh.); 't Is an't rikbêên of: hetz.: Z.B. (Wmd.); G. (Gdr.); Ofl. (Mdh.).
Aant. A.N. 't Is af: het is gereed wordt wel gehoord doch zie ('t Is) klaer; A.N.: 't Is af (bev. e. verloving) zie: ('t Is) uut; af (of): van...af in verbinding m. e. w.w. zie van.
af: als voorzetsel: van zeld. geg. d. W. (Mdb.; Amd.; Kod.; Srk.; Mlk.; Aag.); L.v.Ax.; Wdo.
Ie sproeng af de fiets; Ie smee't af de taefel.
synoniem(en):
of