ombocht driesprong in 't bz. benaming van driesprong gevormd door sloten die een wei begrenzen en aldus een drinkplaats voor het vee vormen: W. (Srk.; Ok.; Dob.; Aag.; Wkp.). Zie: drenk koe:iepit.
omblaoien omspitten (oppervlakkig): L.v.H.; Ge moet dà gêên steek diep sputten 'ôôr dan zij je mee schoftijd nog nie klaor blaoi et maor wad-om: Lam. Zie: om(me)legge(n) (3); omschufele(n).
om omme 1. doelaanwijzend vóór infinitief: te om te; constructie zonder te komt voor: W.; Z.B.; N.B. (Col.); T.; Sch. (Zr.; Elm.); L.v.H.; Is dà pak nie te zwaer? -'t Is wel om draegen en'k bin gauw tuus: Dob.; Die piene is nie om draegen: Aag.; 't Is wè nie lekker mè toch goe:d om eten zei moe Sanne oltied as de pap anebrand was: Hkz.; 't Is nie om zeien zôô'n piene à'k g'aod-è: Mlk.; 't Is schôôn om lezen om zien: Lam.
Aant.: op Z.eil. schijnt de constructie het meest gebr. op W.; daarbuiten vooral in vaste uitdr.: (nie) om doe:¶n om eten. 2. Met weglating van het w.w. bv.: 't Is tied om nè (nao) bèdde om nèr(naor)- 'uus: om naar bed naar huis te gaan: m.m. W.; Z.B. (Hkz.; Bld.; Ktg.; Kpl.); T. (Tln.); Sch.-D. (Kwv.; Elm.; Srd.; Bns.); Z.V.W. (Bks.; Cz.). 3. bij getallen: gelijk bv.: 't Is seventig om seventig: zeventig gelijk elk v. d. spelers heeft zeventig punten; ook: 't Is seventig om: W. (Mdb.; Vwp.; Grij.; Wkp.); Z.B. (Hkz.; Kpl.; Kn.); T.; Phi.; Sch. (Zr.; Sdb.; Kwv.; Bh.); Z.V.W. (Gde.; Bvt.; Rtc.); L.v.H.; G.; Ofl. (Mdh.); bij prijzen voor bv. drie om 'n kwartje: Alg.; Vosse panèrk (verse panharing) twèlv'om 'n kwartje!: Kn. 4. voorz. v. plaats: om omheen. Zie: rond.
2. om omme om (bw.); 1. als bevel: opzij! vooral t. e. dier (koe paard) dat wat moet opschikken. In deze nadrukkelijke bet. omme: Z.eil.; Z.V.W.: L.v.Ax.; Wdo. slechts d. W. (Osb.; Srk.); Z.B. (Kn.) worden beide vormen geg.; steeds om: L.v.H. Voorb.: Omme zus allà paerd nog 'n bitje: Hkz.; Om Bles allà dan omme.!: Osb.; Om Starre omme zeg ik!: Kn.; met h-voorvoeging: hom(me)!: G.; Ofl.; drnst. ook om(me)! geg. d. Gdr.; Azn.; Gae 's 'n èndje hom: schik eens een beetje op: Ogp.; 'n beetje homme (omme)!: Gdr. Opm.: Behalve in de sub 1 geg. betekenis komt de vorm omme als bw. en in samenstellingen nog vooral voor: Sch.-D.; Wdo.; G.; West-Fl.; in dit en volgende art. is met de aanduiding om(me) volstaan. In verbinding met het w.w. zijn: 't Is om(me): 1. het is een omweg: m.m. Alg.; als landbouwterm; 't Land is om(me): omgeploegd -gespit: Alg. 2. gez. v. water in sloot regenbak plas dat plotseling bederft gaat stinken: geg. d. Z.B. (Hkz.; ler.); T. (Mtd.); Sch. (Zr.; Kwv.); L.v.H. (Lam.; Gra.); de dulve is omme: de sloot stinkt: Kwv.; de wêêl (plas put) is om: Lam.; de bak is om: de regenbak stinkt: Mtd.; de trasbak is om: hetz.: Hkz. Ook van melk gez. die zuur is geworden: a. bov. doch niet geg. d. Mtd. Zie: kappe(n); om(me)gôôie(n) om(me)kappe(n). 3. van e. snijdend voorwerp bv.: 't mes is om(me): er zit een braam aan de snee is omgebogen: m.m. Alg.; ook: 't mes lei(t) Iig(t) om(me): Alg.; staodom: Bks.; Cz.; de snee is om: geg. d. Njoos.; Ax.; Je moe dà mes nie gebruke op dad-'ard'-out dan gaet de snee (of: dan gaet't) om: Njoos. 4. ergens om(me) gae(n) gao(n) komme(n): iets iemand gaan halen afhalen: m.m. Alg.; Zà'k even om suker gae of eije nog genoeg?: Srk.; Asse noe nie gauw tuuskomme hae je d'r mar-omme: Srd.; Is Kees d'r nog nie?-Nêê me gaon d'r medêên om: Ax.; zeer gewoon is: ik kom(me) om je: ik kom je halen. Constructie zonder het hoofd-w.w. komt voor bv.: Dae leid 'n paele in zêê¶ zumme d'r omme Pie:r?: Wkp. Ze bin(ne) d'r vò (enz.) j'om(me): 1. lett. ze zijn het voor je gaan halen: m.m. Alg.; 2. spott.: dat kun je net denken dat zou je wel willen: aldus geg. d. W. (Njoos.; Osb.; Dob.); Z.B. (Bld.; Kpl.; ler.); T.; Sch.-D. (Zr.; Ng.; Rns.; Bh.; Bwh.; Sjl.); Z.V.W. (Bks.; Bvt.); Ofl. (Odt.).